Đặc Sản Bến Tre

A. BẾN TRE _XỨ DỪA QUÊ TÔI

Bến Tre biển cá sông tôm,
Ba Tri muối mặn, Giồng Trôm lúa vàng
Bến Tre gái đẹp thật thà,
Nói năng nhỏ nhẹ mặn mà có duyên.
Bến Tre giàu mía Mỏ Cày,
Giàu nghêu Thạnh Phú, giàu xoài Cái Mơn.
Bến Tre nhiều gái chưa chồng,
Không tin xuống chợ Mỹ Lồng mà coi.
Bến Tre nước ngọt lắm dừa,
Ruộng vườn mầu mỡ, biển thừa cá tôm.
Sầu riêng, măng cụt Cái Mơn,
Nghêu sò Cồn Lợi, thuốc ngon Mỏ Cày.
Mắm bày ven bãi Giồng Khoai,
Bà Hiền, Tân Thủy hằng hà cá tôm.
Đồng Bến Tre nhiều bưng, nhiều lác
Đường về Ba Vát nặng trĩu sầu riêng
Anh ra đi đã bốn năm liền
Sao không trở lại kết bạn hiền với em. *
Kẹo Mỏ Cày năm đồng một ký,
Đường Giồng Trôm một ký năm đồng.
Em đi buôn mong kiếm tấm chồng,
Để đêm năm canh, con gà gáy sáng,
Chốn cô phòng đỡ lẻ loi.

Là con dân của vùng đất anh hùng, cái nôi của đồng khởi, Bến Tre, khi đã đi xa,, đọng lại trong mỗi người con chúng tôi những hình ảnh về làng quê, giếng nước, luỹ tre, đồng lúa, con cá con tôm..

Bến Tre nước ngọt lắm dừa
Ruộng vườn màu mỡ, biển thừa cá tôm
Sầu riêng, măng cụt Cái Mơn
Nghêu sò Cồn Lợi, thuốc ngon Mỏ Cày
Xoài chua, cam ngọt Ba Lai
Bắp thì chợ giữa, giồng khoai Mỹ Hòa
Mắm, bần ven đất phù sa
Bà Hiền, Tân Thủy hằng hà cá tôm
Quýt đường, vú sữa ngổn ngang,
Dừa xanh Sóc Sãi, tơ vàng Ba Tri
Xẻo Sâu cau tốt ai bì
Lúa vàng Thạnh Phú, khoai mì Thạnh Phong
Muối khô ở Gảnh mặn nồng
Giồng Trôm, Phong Nẫm dưa đồng giăng giăng.
Bến Tre trai lịch, gái thanh
Nói năng duyên dáng, ai nhìn cũng ưa.

Từ ngàn xưa, dừa đã làm “bạn” cùng chơi khi còn nhỏ, chụm thêm hồng bếp lửa nấu nồi cơm, những dòng nước mát ngọt cho qua cơn khát, cái bóng mát mỗi khi giấc ngủ trưa kéo về, cảm giác được đong đưa cánh võng dưới tán dừa chỉ có thể là cảm nhận, không từ ngữ nào có thể diễn tả được. Đến ngày hôm nay, dừa còn làm giàu thêm vùng đất này bởi những đồ thủ công mỹ nghệ được làm từ dừa, đưa Bến Tre vươn ra tầm cao mới.
B. CÁC MÓN ĂN LÀM TỪ DỪA
Cư dân xứ dừa Bến Tre cư trú trong một hệ sinh thái đặc biệt: có rất nhiều sông rạch với nhiều nguồn lợi thủy hải sản tự nhiên phong phú, với nhiều sản vật tự nhiên vốn chỉ có trong rừng dừa. Và Có thể nói cách ăn của người Bến Tre mang sắc thái chung của lối ăn dân dã của cư dân miền Tây Nam bộ: ăn nhiều tôm cá và các thủy hải sản tự nhiên, tận dụng nhiều loại rau thiên nhiên có sẵn trong môi trường.
Tuy vậy, cách ăn của người Bến Tre vẫn mang một sắc thái rất riêng. Chuột dừa, một loài vật chuyên phá hại dừa nhưng lại là một món ăn được ưa chuộng. Dưới những mương rạch của rừng dừa còn có nhiều loài tôm cá đặc biệt như cá bống dừa, cua, tôm càng xanh, tép, hến và nhiều loại thủy sản khác. Trong hệ sinh thái rừng dừa còn có loài ong ruồi chuyên lấy mật từ hoa dừa, các loài rắn, rùa, cua đinh, kỳ đà, rắn mối… cũng góp phần làm cho nguồn thực phẩm của người Bến Tre thêm phong phú. Dưới đất trồng dừa còn có nấm mối, các loài rau tự nhiên mọc xen lẫn. Những hệ động thực vật đa dạng trong rừng dừa cũng là thành phần của một số món ăn, đồ uống đặc sắc của người Bến Tre bao đời nay.
Đặc biệt, trong rất nhiều món ăn của người xứ dừa luôn có mặt các dạng nguyên liệu từ cây dừa. Ngày thường cũng như ngày giỗ chạp, lễ, tết, những món “đặc sản” dùng để đãi bạn bè, người thân hay thực khách bốn phương đều không thể thiếu nguyên liệu dừa. Có thể nói qua bao đời vừa tích lũy kinh nghiệm, vừa biến tấu, sáng tạo đến độ nhuần nhuyễn, tài tình người Bến Tre đã biết khai thác các nguồn sản vật đặc trưng đó để sáng tạo các món ăn, kiểu ăn độc đáo của riêng mình. 

Nguyên liệu dừa sử dụng trong các món ăn có thể chia 4 nhóm như sau:
1/ Nhóm cho nước cốt trực tiếp vào trong thức ăn khi nấu: cháo dừa, tép rang dừa, mắm kho dừa, khô cá biển kho nước cốt dừa, tương hột kho nước cốt dừa, ốc len xào dừa, nghêu luộc nước cốt dừa, các loại chè khoai, chè đỗ, bánh tét.

(Ảnh: bánh tét)
2/ Nhóm dùng nước cốt đã nấu chín với bột cho sánh lại để ăn kèm với chuối nướng, bánh bò, bánh cục…

(Ảnh: bánh bò)
3/ Nhóm dùng nước dừa tươi để nấu như cơm dừa, tiềm, thịt kho tàu…

(Ảnh: thịt kho nước dừa)
4/ Nhóm dùng cùi dừa nạo thành sợi hay nạo nhuyễn để trộn với các nguyên liệu khác như bánh ít, bánh dừa, cốm dẹp, mứt dừa…

(Ảnh: mứt dừa)
Các món ăn được chế biến từ những sản vật trong hệ sinh thái rừng dừa – sông nước có thể chia làm 3 nhóm:
1/ Nhóm động vật: chuột dừa, cúm núm quay nước dừa; rắn mối nấu cháo đậu xanh hay xào sả ớt; rắn nước bằm xúc bánh tráng; rắn bông súng hầm sả, nước dừa; ong vò vẽ non nấu cháo đậu xanh; ong vò vẽ già chiên giòn; dơi quạ quay chảo; dơi sen luộc chấm muối tiêu chanh; ếch xào lá cách.

(Ảnh: chuột dừa nướng)
2/ Nhóm thủy hải sản: cá bống dừa kho nước cốt, cá lòng tong chiên, cá lóc nướng trui, tôm càng xanh luộc nước dừa…

(Ảnh: cá bống kho)
3/ Nhóm thực vật: nấm mối nướng, nấm mối xào lá cách, củ hủ dừa hầm giò heo…

(Ảnh: củ hủ dừa hầm giò heo)

Qua một số món ăn đã nêu ta thấy cư dân xứ dừa đã vận dụng một cách tinh tế, khéo léo và hợp lý những sản vật, nguyên liệu sẵn có để chế biến thành những món ăn độc đáo, mang hương vị riêng, trở thành đặc sản của quê dừa. Văn hóa ẩm thực Bến Tre gắn liền với cây dừa, không thể tách rời, người ta thường có cách nói ví von “người Bến Tre lớn lên với hai dòng sữa: sữa mẹ yêu thương và sữa dừa quê hương”.
Trên đây là bài viết mà tôi đã sưu tầm về mảnh đất Xứ dừa Bến Tre_Quê hương của tôi. Có thể nhiều người đọc sẽ cho là tôi đã quá PR cho vùng quê Đồng khởi quê mình, nhưng nếu một ai đó không tin thì hãy một lần về với nơi đây để có thể cảm nhận được hết những nội dung trong bài này. (Nếu cần người hướng dẫn viên du lịch thì tôi xin sẵn sàng tình nguyện giúp mọi người khám phá!)